Brussels Volkstejoêter brengt 'Poepa' in Brussels dialect

Waarover gaat het stuk Poepa?

‘Het is een tranche de vie uit het leven van een dementerende man. Je ziet hoe de ziekte de wereld rondom hem stilletjes doet uitdoven. Hij is hopeloos op zoek naar zichzelf. Hij verwart tijd, plaats en mensen. De Franse auteur, Florian Zeller, is er meesterlijk in geslaagd om je de verwarring die zich in het hoofd van poepa afspeelt, zelf een beetje te laten ervaren. Dat maakt het stuk zo sterk.’

Er werd ook een Engelse verfilming van het stuk gemaakt waarin Anthony Hopkins de hoofdrol speelt: The father. Wat bracht jullie ertoe om het stuk in het Brusselse dialect te brengen?

‘Het Brussels zorgt ervoor dat je het verhaal nog dichter bij de mensen kan brengen. Daardoor krijgt het een meer familiaal karakter en wordt het iets van ‘tussen ons’. Dementie is een thema dat op het eerste gezicht wat zwaar klinkt. Maar we maken het luchtig met humor, waardoor je een soort effect van ondraaglijke lichtheid krijgt. Het brengt mensen aan het lachen. En doet tegelijkertijd de vraag rijzen hoe dat in zo’n context nog steeds kan.’

‘Naast felicitaties voor de artistieke prestaties hebben we ook al dankbetuigingen gekregen van mensen die van dichtbij met dementie te maken kregen. Zij vertellen ons dat het verhaal iets bij hen heeft losgemaakt, waardoor de ervaring minder op hen drukt en ze zich meer bevrijd voelen.’

Welke rol speel jij?

‘De gemene schoonzoon. (lacht) Hij heeft geen begrip voor de situatie waarin zijn schoonvader zich bevindt. Hij is vooral bezig met zichzelf en wil dat zijn vrouw, de dochter van de poepa, met hem voor zijn werk naar het buitenland verhuist. Een beslissing die poepa in zijn toestand alleen maar angstiger en meer verward maakt.’

De relatie tussen poepa en zijn dochter staat centraal. Hoe zou je die relatie omschrijven?

‘Die is zeer liefdevol. Enerzijds probeert poepa te ontkennen dat er iets aan de hand is met hem. Anderzijds klampt hij zich vast aan zijn dochter en is hij ontzettend bang om haar te verliezen. Zijn dochter bevindt zich in een tweestrijd: kiest ze voor haar eigen leven of voor dat van haar vader? Heel herkenbaar voor mensen die zorgbehoevende ouders hebben.’

Dementie is een onderwerp dat lange tijd niet veel aandacht kreeg. Was het jullie bedoeling om het thema in de kijker te plaatsen?

‘In de eerste plaats wilden we dit stuk brengen omdat het zo sterk is. Met Poepa verruimen we ons repertoire en verbreden we onze artistieke horizont. Het stuk toont je de harde realiteit van dementie, maar je leert eveneens dat het niet alleen kommer en kwel is. Hoewel het hoofdpersonage aan dementie lijdt, wordt zijn kern niet geraakt. Hij blijft op een bepaalde manier zichzelf. Zo doet hij bijvoorbeeld op een innemende manier nog heel wat inspanningen om een charmante en hoffelijke indruk te maken op zijn nieuwe zorgkundige.’

‘Dat we met Poepa het thema dementie met een zekere lichtheid bij het publiek kunnen brengen, was doorslaggevend voor ons om dit confronterende stuk te spelen.’

Ben jij zelf in je omgeving al in aanraking gekomen met dementie?

‘Nog niet van heel dichtbij. Maar ik kan me wel inbeelden hoe hartverscheurend het kan zijn om iemand in je nabije omgeving aan dementie te zien lijden. Ik ben dan ook blij met de hartverwarmende reacties die we krijgen. Door het leven te spelen zoals het is, kunnen we hopelijk mensen helpen te aanvaarden hoe het leven met dementie is.’

Wat kan het stuk ons als toeschouwer over dementie bijbrengen?

‘Dat mensen met dementie mensen blijven. Met hun eigen karakter en persoonlijkheid. Laten we ze vooral niet tot hun ziekte herleiden.’

Is er een scène die voor jou veelzeggend is?

‘Een heel mooie passage vind ik als poepa zijn verzorgster zegt: ‘Ik heb mijn horloge terug, ze is rond mijn pols, voor onderweg.’ Die zinnen vatten alles over zijn zoektocht naar een houvast samen.’

Kan je wat meer vertellen over jullie Brussels Volkstejoêter? Hoe zijn jullie ontstaan?

‘Onze kernzaak is comedy in het Brussels. Het is ondertussen zo’n 22 jaar geleden dat we opgericht zijn. In de beginjaren wilden we vooral het Brusselse dialect promoten. Met de jaren zijn we geëvolueerd naar een volwaardig theatergezelschap dat vooral goede theaterstukken in het Brussels wil spelen en de grenzen van humor aftast. We houden ervan nieuwe horizonten te verkennen. Denk maar aan de verbrusseling van De getemde feeks van Shakespeare die we jaren geleden brachten.’

Waarom is het zo belangrijk het Brusselse dialect in leven te houden?

‘Het Brussels is de authentieke taal van onze hoofdstad. Als je de eigenheid van deze stad (de zelfspot en het tikkeltje surrealisme) wil begrijpen, als je wil vatten wat het is om Brusseleir te zijn, dan kan je dat het best via het Brusselse dialect.’

Is er een Brusselse uitdrukking die de Brusselse mentaliteit goed weergeeft? ‘Ni zievere, mo speile!’ (lacht)

Tekst: Nathalie Dirix
Foto: © Tine De Wilde
Uit: sjoenke maart 2023