De Russische invasie in Oekraïne maakte dat miljoenen Oekraïners dit voorjaar noodgedwongen hun thuisland moesten ontvluchten. Zowat 60.000 mensen kwamen in ons land terecht, enkele tientallen vonden onderdak in Linkebeek. ‘Vanuit de gemeente en het OCMW hebben we een oproep gedaan naar de Linkebekenaren om zich op te geven als gastgezin’, zegt OCMW-adjunct-algemeendirecteur Sven Van der Stappen. ‘We hebben alle kandidaat-gastgezinnen geregistreerd via een tool van de federale overheid. Op basis daarvan werd onze gemeentelijke crisiscoördinator opgebeld door Fedasil en gebeurden er enkele toewijzingen. Er kwamen ook vluchtelingen in Linkebeek terecht via onder meer kennissen en Facebookgroepen. Een tiental huisgezinnen heeft effectief Oekraïners opgevangen.'

Ook het OCMW en de gemeente zorgden voor bijkomende opvangmogelijkheden. ‘In Linkebeek beschikken we over twee LOI’s, wat staat voor lokale opvanginitiatieven. Die zijn bedoeld voor asielzoekers. Een van de twee bevindt zich in de Kerkstraat, het andere ligt aan de Hollebeekstraat’, gaat Van der Stappen verder. ‘Na het uitbreken van de crisis hebben we beslist om de opvangwoning in de Hollebeekstraat, waar plaats is voor één gezin van zeven, voor te behouden voor Oekraïense vluchtelingen. Het Oekraïense gezin dat er woonde, zal vertrekken naar een woning in de Villalaan, waar plaats is voor een familie van zes. Het pand in de Hollebeekstraat wordt hierdoor opnieuw een gewoon LOI. Verder is er nog het transithuis op het Gemeenteplein, waar vier Oekraïners van hetzelfde gezin in kunnen verblijven. Dat maakt dat wij als OCMW en gemeente onderdak kunnen bieden aan tien Oekraïense vluchtelingen, bovenop de negen bestaande opvangplaatsen voor ‘reguliere’ vluchtelingen en asielzoekers. Doordat ook verschillende Linkebekenaren hun woning openstelden, konden er in onze gemeente tot nu toe een 16-tal families en alleenstaande Oekraïense vluchtelingen opgevangen worden.’

Gastgezin

Onder meer Viacheslav Koval (71) en zijn vrouw Tamara (68), die de Oekraïense havenstad Odessa moesten ontvluchten na hevige bombardementen, werden met open armen ontvangen door een Linkebeeks gastgezin. ‘Dat is allemaal heel toevallig gebeurd’, doet het koppel het verhaal. ‘Onze jongste dochter was in contact gekomen met een man uit Ukkel die als vrijwilliger naar de regio was getrokken om te helpen. Die man heeft haar samen met haar twee dochters, onze kleinkinderen dus, thuis opgevangen. Zij heeft ons laten weten dat België een humaan land was met gastvrije mensen. Na wat aarzelen zijn we toch deze richting opgegaan, met onze wagen volgestouwd met vooral kleding en voeding. Op 25 april zijn we hier aangekomen.’

De weldoener uit Ukkel was intussen op zoek gegaan naar opvang. Zijn neef Yves, inwoner van Linkebeek, stelde zich meteen kandidaat. ‘Onze kinderen zijn al even het huis uit, waardoor er plaats genoeg was. We hebben Viacheslav en Tamara een kamer met een eigen badkamer kunnen aanbieden. Koken deden we om de beurt en ’s ochtends en ’s middags aten we samen. Er was een taalbarrière, maar met een vertaalapplicatie konden we onze plan trekken’, vertelt Yves. ‘Iets minder dan tweeënhalve maand zijn ze bij ons geweest. Alles is goed verlopen. We stonden er niet alleen voor. Via de sociale dienst van het OCMW was er begeleiding. Dat was nodig, want het was niet vanzelfsprekend om al het papierwerk in orde te krijgen.’

Begeleiding

Bij het OCMW kwam er versterking om dat onvoorziene, bijkomende takenpakket te kunnen bolwerken. ‘Omwille van de Oekraïnecrisis konden we met federale middelen iemand extra aanwerven. In de beginperiode werkte ze één dag voor ons, dan een korte periode halftijds en nu is ze voltijds aan de slag’, zegt Van der Stappen. ‘Die extra hulp was welkom, want onze diensten begeleiden niet alleen de Oekraïners die in de door ons gehuurde panden verblijven. We volgen ook de Oekraïners die bij gastgezinnen wonen mee op. Vooral in de beginperiode is die begeleiding zeer intens. Maar zodra het papierwerk geregeld is en ze de gemeente beter leren kennen, vermindert het. Dat merken we ook bij asielzoekers. Als OCMW kunnen we rekenen op vrijwilligers, onder wie ook OCMW-raadsleden, om de nieuwkomers wegwijs te maken in de gemeente. Ook is er een samenwerking met PIN vzw. Hun toeleiders zorgen voor een brug tussen de vluchtelingen en de sociaal assistenten, en spreken doorgaans ook de taal.’

Hulp bij huisvesting

Na een verblijf van net geen tweeënhalve maand is het Oekraïense koppel kunnen verhuizen naar een andere woning in Linkebeek. ‘Een woning die ons prima bevalt. Dat we in Linkebeek konden blijven, was enkel mogelijk door de intensieve zoektocht van Yves en het equivalente leefloon vanuit het OCMW om de huur mee te betalen. We zijn hen hiervoor echt dankbaar’, zegt Viacheslav. ‘Als de situatie weer veilig is in ons land, kunnen we in goede omstandigheden en niet volledig uitgeput terugkeren. Mijn vrouw kon hier in een Belgisch ziekenhuis zelfs al geopereerd worden aan een oog, ze heeft cataract. We zullen nooit vergeten welke hulp we hebben gekregen.’

Dat vluchtelingen of asielzoekers na hun verblijf in een opvangwoning elders in Linkebeek een woonst vinden, zoals Viacheslav en Tamara, is volgens Van der Stappen eerder uitzonderlijk. ‘Enkelen zijn kunnen blijven, maar door de hoge vastgoedprijzen is dat in onze streek niet vanzelfsprekend. Omdat de huurprijs vaak een drempel is, proberen we hen op weg te helpen door de huurwaarborg of het huurgeld van de eerste maand te betalen. Met het leefloon erbij slagen ze er dan wel in om de huur te bekostigen. Bij sommige eigenaars is er twijfel om te verhuren aan asielzoekers of vluchtelingen omdat ze vrezen dat het huurgeld niet altijd op tijd zal worden betaald. Net daarom huren wij als OCMW soms een woning om ze dan door te verhuren. Dat zorgt voor vertrouwen bij de eigenaars en geeft hen zekerheid.’

Tekst: Jelle Schepers
Foto: © Tine De Wilde
Uit: sjoenke november 2022