Comp. Marius gaat op zoek naar echte liefde in 'Anatole'
05/12/22
De liefde. Het is een onderwerp waarover je uren kunt praten. Je kunt er ook een komisch theaterstuk over maken zoals Comp. Marius deed met 'Anatole'. Zijn de acteurs er zelf wijzer door geworden? ‘De liefde is niet te begrijpen. En dat is maar goed ook.’
Waarover gaat het stuk Anatole?
Kris Van Trier: ‘Het oorspronkelijke toneelstuk is van de Oostenrijkse schrijver Arthur Schnitzler. Het werd gepubliceerd op het einde van de 19e eeuw. Het centrale thema is nog steeds actueel. Het gaat over de man-vrouwrelatie. In het stuk wordt daar een karikatuur van gemaakt. Het hoofdpersonage Anatole gaat ervan uit dat je als man nooit zeker weet of een vrouw de waarheid spreekt en nog minder of ze je trouw blijft. Die voortdurende onzekerheid is een kwelling voor Anatole. Hij gaat erover te rade bij zijn vriend Max.’
Evelien, jij speelt in het stuk meerdere vrouwenrollen. Is het niet moeilijk om telkens in de huid van een ander vrouwelijk personage te kruipen?
Evelien Bosmans: ‘Ik speel inderdaad verschillende types. Gelukkig helpen de pruiken en make-up mij om zowel Cora, Gabrielle, Bianca, Annie als Ilona te vertolken. Het zijn toch vooral de sterke teksten die de verschillende karakters van de vrouwen die het levenspad van Anatole kruisen tot leven brengen.’
Anatole komt over als een Don Juan. Of is die beschrijving te kort door de bocht?
Evelien: ‘Zo komt hij over op het eerste gezicht. Maar als je wat dieper graaft, zie je een man die op zoek is naar liefde. Een psycholoog zou waarschijnlijk zeggen dat Anatole met een hechtingsproblematiek worstelt. Noem het bindingsangst. Anatole is bang om zich echt open te stellen voor iemand en zich in een relatie te geven. Vandaar zijn eeuwige zoektocht naar de liefde die hem keer op keer teleurstelt en de frustraties die hij tijdens zijn toxische relaties oploopt.’
Hoe komt het dat het elke keer fout loopt?
Kris: ‘In de wereld van Anatole bedriegt iedereen elkaar. Zowel mannen als vrouwen. Dat staat ver van mijn leefwereld. Als ik rondom mij kijk, valt het nogal mee met de trouw in relaties. Hier is het bedrog een dankbaar gegeven om het thema ‘bedriegen of bedrogen worden’ uit te vergroten en tastbaar te maken.’
Zijn vriend Max speelt een belangrijke rol in het stuk. Wie is dat?
Kris: ‘Max is de tegenspeler. De man die balletjes opwerpt en zo onderwerpen aanhaalt waarmee hij Anatole aan het praten krijgt. Dat zorgt voor een interessante dynamiek. Een beetje zoals bij het duo Gaston en Leo indertijd. Het is een dankbare dramaturgische vorm.’
Evelien: ‘Anatole trekt telkens naar Max als hij problemen heeft. Bij hem vindt hij steun. Max is zijn toeverlaat bij wie hij terechtkan met al zijn vragen over vrouwen en over liefde.’
Zijn jullie door dit stuk zelf wijzer geworden over de liefde?
Evelien: ‘De liefde is niet te begrijpen. En dat is misschien maar goed ook. Laat liefde maar een stukje mysterie blijven.’
Kris: ‘Ik bekijk het stuk niet zozeer vanuit een psychoanalytisch standpunt. Wat mij vooral boeit, is de luchtige, humoristische manier waarmee een eerder gewichtig thema gebracht wordt. Als ik toch bij de diepere betekenis van het stuk stilsta, dan denk ik aan die ene zin waarin Anatole zegt: ‘Wij willen graag geloven dat vrouwen anders zijn dan wij. Maar eigenlijk zijn het dezelfde wezens die hetzelfde verlangen.’
Evelien: ‘Je mag niet vergeten het stuk in zijn tijd te plaatsen. Het situeert zich in een periode waarin de verschillen tussen mannen en vrouwen veel groter waren dan vandaag.’
Kris: ‘Het stuk toont de vele facetten die eigen zijn aan de liefde. Op sommige momenten beleeft Anatole pijnlijke, teleurstellende maar ook poëtische en hoopvolle momenten in zijn relaties. Een beetje zoals in het werkelijke leven.’µ
Komt hij soms in de buurt van échte liefde?
Evelien: ‘Niet meteen.’ (lacht) Kris: ‘Er is een poëtische scène waarin Anatole dichter bij een vrouw probeert te komen en dat op een respectvolle manier doet. Je voelt dat er iets moois in de lucht hangt. Iets dat het potentieel heeft om te evolueren naar een echte relatie, maar het dan toch niet wordt.’
Knap theaterwerk, hoe zouden jullie dat definiëren?
Kris: ‘Voor mij houdt dat in dat een stuk humoristisch, poëtisch én universeel is.’
Evelien: ‘Ik kan me in die beschrijving vinden. Voor mij is het een beetje zoals bij de liefde: er blijft altijd dat stukje mysterie dat je niet kan definiëren.’
Knap theaterwerk, hoe zouden jullie dat definiëren?
Kris: ‘Voor mij houdt dat in dat een stuk humoristisch, poëtisch én universeel is.’
Evelien: ‘Ik kan me in die beschrijving vinden. Voor mij is het een beetje zoals bij de liefde: er blijft altijd dat stukje mysterie dat je niet kan definiëren.’
Je vindt het ook belangrijk dat een stuk poëtisch is. Wat versta je onder ‘poëtisch’?
Kris: ‘De juiste keuze van woorden is cruciaal. Daarom laten we onze acteurs hun eigen tekst vertalen. Om zo de schoonheid van het gesproken woord zo veel mogelijk tot haar recht te laten komen. De juiste woordkeuze, het ritme van een zin: ze zijn essentieel wil je een karakter op een geloofwaardige manier overbrengen.’
Wanneer weten jullie dat een stuk aanslaat bij het publiek?
Evelien: ‘Meestal weet je dat al bij de eerste zinnen die je zegt. Voel je dat het niet meteen meezit, dan kan je dat des te meer aanzetten om alles uit de kast te halen om het publiek wél mee te krijgen.’
Kris: ‘Dat kan inderdaad werken om het tij te doen keren. Soms gebeurt het al eens dat het publiek te enthousiast is en dat je de reacties wat moet temperen. Maar mijn ervaring is dat je al vanaf het eerste moment dat het publiek de zaal binnenkomt, weet wat voor een avond het gaat worden. De vibraties die je voelt, vertellen je dat meteen.’
Tekst: Nathalie Dirix
Foto: © Raymond Mallentjer
Uit: sjoenke december 2022
