Ultima Thule speelt BAM!
28/04/24
BAM! Plots is daar die knal. Er gebeurt iets in je leven en je moet helemaal opnieuw beginnen. Wat dat kan teweegbrengen, laat Ultima Thule zien aan kleine en grote mensen vanaf 4 jaar. Verwacht een visuele explosie op het podium, én een feestje in de zaal.
BAM! vertelt het verhaal van een man (gespeeld door Sven Ronsijn) die aankomt op een lege plek. Hij gaat er opnieuw beginnen. Hij vindt het er fijn, want het is er rustig en hij kan er doen wat hij wil. Dan komt er plots ook een vrouw aan. Zij is nogal bruut en overweldigend. Voor de man vormt ze een bedreiging in zijn nieuwe, geordende bestaan. Maar de vrouw gaat niet weg. Ze blijft. Wat nu? Kunnen de man en de vrouw de wereld opnieuw samen vormgeven?
‘Opnieuw moeten beginnen, het overkomt ons allemaal’, vertelt Sven Ronsijn. ‘Door een verhuis, een scheiding, een verlies, een verandering van school of wat dan ook. Iedereen maakt het in zijn leven meermaals mee. En als het gebeurt, dan moet je als mens terug je plek zoeken. Op een fysiek andere plaats of in je hoofd. Dat zoeken en hopelijk ook vinden, brengen we in deze voorstelling tot uiting. Met weinig woorden en met heel veel beelden.’
Object komt tot leven
Sven is 23 jaar actief bij Ultima Thule, een Gents figurentheater dat multimediale voorstellingen maakt voor een jong publiek. Eerst werd hij betrokken als acteur, later ook als regisseur en sinds 2016 is hij de artistieke leider van het gezelschap. ‘23 jaar geleden vroeg Wim Dewulf (de voormalige artistieke leider van Ultima Thule, red.) me om mee te spelen in een productie. Ik had nog nooit een pop vastgehad, en ik wist niet of het iets voor mij zou zijn. Maar vanaf het eerste moment dat ik er eentje ter hand nam, wist ik: Ja, dit is het! Ik heb als persoon nooit graag in de kijker gestaan. Maar in de schaduw van een object staan, dat is een positie die goed bij mij past.’
Sven wekt samen met zijn team de meest alledaagse objecten tot leven. Dat is in BAM! niet anders. Wie komt kijken, ziet een kegel veranderen in een snavel, een tennisracket wordt een radio, ballonnen worden verheven tot tranen, een papieren zak wordt een personage … ‘Als we een voorstelling uitwerken, bedenken we steeds: Wat kunnen we aan het thema linken? Hoe geef je dat vorm? Welke materialen gebruik je daarvoor, of is er al materiaal dat de inhoud weergeeft? Het is leuk om daarover samen te brainstormen.’
Een nieuw begin
Zo staat de lege grijze vloer op de scène symbool voor een nieuw begin. Een stapel groene bakken, waaruit de personages via een lopende band in een bakje arriveren, doet denken aan een fabriek, maar staat voor Sven ook symbool voor onze maatschappij. ‘Als je ergens niet thuishoort, word je via een lopende band naar een andere plek gestuurd, terwijl je daar als kleine mens soms weinig over te zeggen hebt. En dat wilden we ook meegeven. Want soms zit je gewoon in een bakske, zit je vast in die fabriek en is het aan jou om uit dat bakske te stappen en dingen te ondernemen. Terwijl die fabriek blijft draaien met lege en volle bakskes. In de muziek die voor deze voorstelling gemaakt werd, hoor je de wetmatigheid van die machinerie. Ze draagt bij aan de visuele identiteit van de voorstelling.’
Mooie beelden vervangen taal
‘Mooie beelden zijn muziek voor de ogen’, vindt Sven. ‘In de loop der jaren heb ik een visuele liefde opgebouwd. Omdat taal haar limieten kent als je in het buitenland wil spelen of anderstalige nieuwkomers wil bereiken, ben ik gaan onderzoeken hoe je een verhaal ook visueel kan vertellen. Hoeveel tekst is er nodig? En waar kan het beeld aanvullen, om de voorstelling qua interpretatie breder toegankelijk te maken? Daar sta ik graag bij stil.’
Voor zijn voorstellingen gaat Ultima Thule steeds op zoek naar menselijke thema’s die je kan overzetten naar een groter maatschappelijk geheel. ‘Zo veel mogelijk mensen moeten zich erin kunnen herkennen, elk op hun manier. Omdat BAM! zich tot iedereen vanaf 4 jaar richt, stelden we ons tijdens de repetitieperiode de vraag: Hoe gaan we dit thema laten resoneren met de leefwereld van kleuters? Kleuters en volwassenen vatten het verhaal immers op een ander niveau. Ze voelen hetzelfde, maar hebben andere verhaallijnen in gedachten. Daarom steken we bewust dubbele lagen in de voorstelling.’
Fantasie, hoop en verlangen
‘Het is elke keer een plezier om te zien welke energie er in het publiek vrijkomt als we de voorstelling spelen. BAM! is een feest! Op een bepaald moment zie je alle kinderen recht springen en dansen. Ik ben heel blij dat de voorstelling dat doet met kinderen. Opnieuw beginnen is niet alleen kommer en kwel. Het is vaak lastig, dat is zo, maar er kan ook iets moois uit voortkomen. De voorstelling gaat over de wereld samen opnieuw vormgeven met fantasie, hoop en verlangen. Laat dat gevoel maar overheersen.’
Als Sven naar de wereld kijkt, waar hoopt hij dan op? ‘Dat er terug meer evenwicht komt in verantwoordelijkheid van mensen die een beleid maken, mensen die de wereld op grote schaal organiseren en mensen die daar de gevolgen van dragen. Ik hoop dat de middenklasse weer meer autonomie krijgt over haar leven, zodat er meer bewegingsvrijheid en mentale ruimte ontstaat. Want de druk dwingt mensen tot overlevingsstrategieën die zich manifesteren tegenover de noden van iemand anders. Ik hoop op een zachtere wereld, met minder machtsverhoudingen die nietsontziend zijn. Met een verhoogde basis menselijkheid. Dat nemen we mee in onze voorstellingen. Ik geloof dat een jeugdvoorstelling – ook al is ze voor kleuters – die thema’s mag aanraken en die gesprekken mag openen.’
Tekst: Veerle Weeck
Foto: © Tine De Wilde
Uit: sjoenke april 2024
