En route met Steven Decraene en Geraldine Vandercammen

‘Onze ziel is Latijnser dan we denken’

Vanwaar het idee om samen deze conference te maken? Geraldine: ‘Wij willen het beeld dat mensen over een reporter in Frankrijk hebben verruimen. We willen eveneens heel wat bestaande denkbeelden over de Franse mentaliteit aanvullen met onze ervaringen uit de dagelijkse Franse realiteit. Zelf woon ik al 25 jaar in Frankrijk en ik heb geleerd dat je je niet moet laten afschrikken door een non van een Fransman.’

‘Zonder Frankrijk zou de wereld een pak saaier zijn’ - Steven

Steven: ‘Aanvankelijk was het een miniconference van zo’n 20 minuten voor vrienden en kennissen waarin mijn boek En route voorgesteld werd. De reacties waren dermate positief dat wij besloten voor een échte conference te gaan. Geraldine heeft het script dan verlengd en nog wat theatraler gemaakt.’

Jullie voorstelling is dus een melange van theater en journalistiek? Geraldine: ‘Inderdaad. Steven geeft je ook inzage in het leven van een Belgische reporter in Frankrijk. Zo vertelt hij hoe moeilijk het bijvoorbeeld is om een interview met Emmanuel Macron vast te krijgen. Als Belg moet je opboksen tegen je collega’s van France 2, France 3, France 4, TF1, CNN...'

Steven: ‘Verwacht echter niet dat je tijdens de voorstelling een uiteenzetting over allerlei Franse actuele thema’s krijgt. Je komt er vooral achter hoe het leven van een reporter in Frankrijk werkelijk is en wat omgaan met Fransen zoal met zich meebrengt. Tijdens de voorstelling blijf ik mezelf. Ik ben de reporter. Af en toe slaagt Geraldine, die de rol van de Parisienne speelt, er wel in om mij dingen te laten doen die je niet meteen van me verwacht.’ Geraldine: ‘Zo zal je Steven even zien dansen.’ (lacht) Steven: ‘Maar je zal ook zien met welke reacties van Parijzenaars ik zoal te maken krijg. Soms zijn die vriendelijk, maar soms ook bitsig. Je krijgt ook een beeld van wat er tegenwoordig allemaal leeft in Frankrijk. Les gillets jaunes, la laïcité versus de islam, de worsteling met extreemrechts, het gevecht om een wereldmacht te blijven. Ook onderwerpen zoals Franse chansons en het verschil tussen de Brusselse en Parijse mentaliteit komen aan bod.

Hoe staan de Fransen tegenover de Belgen? Steven: ‘Meestal kun je als Belg op een zekere sympathie van de Fransen rekenen. Ze beschouwen ons als verre familie en kijken naar België als dat kleine, ongevaarlijke landje. Daardoor wordt ons heel wat gegund en geraken we ook binnen op plaatsen die zelfs voor Fransen moeilijker toegankelijk zijn. Fransen appreciëren ook dat wij Belgen vrij makkelijk kunnen relativeren.’

‘Ik heb geleerd dat je je niet moet laten afschrikken door een non van een Fransman’ - Geraldine

Welke beelden over Frankijk heb jij zelf moeten bijstellen? Steven: ‘In mijn kindertijd heb ik veel Franse tekenfilms gezien. Komt erbij dat ik in Zuid-West-Vlaanderen woonde, dicht bij de Franse grens. Woorden zoals fourchette waren me niet vreemd. Toch dacht ik in eerste instantie dat ik het niet makkelijk zou hebben om als Belg binnen te treden in de wereld van de Fransen. Vandaag voel ik me er thuis.’ ‘Frankrijk is een land met een rijke geschiedenis, maar ook een moderne toets. Op heel veel vlakken nemen zij een leidinggevende positie in. Denk maar aan de coronaperiode. Wat in het Elysée werd beslist, volgden onze Waalse en Brusselse politici enkele weken later. Ook op geopolitiek vlak steken zij hun nek uit. Denk maar aan hoe zij opkomen voor een Palestijnse staat.’

Hoe hebben jullie Frankrijk de voorbije jaren zien evolueren? Steven: ‘Van een land dat zoekend is naar een land dat opnieuw wat meer zelfvertrouwen gewonnen heeft. De aanslagen hebben er erg op ingehakt. Het heeft hen niet belet opnieuw op de voorgrond te treden en een leidinggevende rol op het wereldtoneel op te nemen. De brexit en moeilijkheden waarmee Duitsland te maken heeft, versterken dat gevoel. Charles de Gaulle gaf al aan dat Fransen voorbestemd zijn om te leiden. Alleen, dat leiden bezorgt ze ook heel wat lijden.’ (lacht).

Wat waarderen jullie zelf het meest aan Frankrijk? Steven: ‘De schoonheid van het land. Dat is zo divers. Zowel op het vlak van landschappen als van mensen. Je hebt er zeer moderne wijken, maar ook dorpjes waar het lijkt of de tijd heeft stilgestaan. Ze hebben bovendien een rijk patrimonium waar ze terecht fier op zijn. Van hun chauvinisme kunnen wij Belgen trouwens nog iets leren. Wij houden ervan onszelf te relativeren, maar je kan daarin te ver gaan.’ Geraldine: ‘Frankrijk is het Amerika van Europa. Je hebt er nog heel veel natuur. Je kan er een hele tijd door landschappen rijden, zonder een huis of auto te bespeuren. Dat facet waardeer ik nog meer dan hun rijke cultuur.’

Hoe is het momenteel met de Franse verlichtingswaarden liberté, egalité, fraternité gesteld? Steven: ‘Die staan onder druk. Frankrijk worstelt constant met de eenheids-, gelijkheids- en vrijheidsgedachte van de revolutie en de complexiteit van onze huidige versplinterde maatschappij. Ook in Frankrijk leven mensen steeds meer in hun eigen bubbel.’ ‘Ze leveren een grote strijd tegen het communautarisme, het opdelen van de maatschappij in aparte groepen die onderling minder met elkaar willen samenleven. Binnen de context van de universele waarden van de Franse republiek is het not done dat mensen zich in de eerste plaats identificeren met hun etnische, religieuze of culturele gemeenschap, en niet met de nationale eenheid. Ze blijven dan ook trots op hun typisch Franse waarden.’

Wat is jullie favoriete Franse woord? Steven: ‘Complicité. Het is moeilijk te vertalen.’ Geraldine: ‘Het gaat nog verder dan complementariteit of een sterke band tussen twee mensen. Ils sont complices wil zeggen: die twee hoeven maar naar elkaar te kijken en ze weten al wat de andere denkt.’

Wat hopen jullie dat de mensen uit de voorstelling En route zullen meenemen? Geraldine: ‘Ik hoop vooral dat ons publiek anderhalf uur alle zorgen vergeet en een leuke tijd beleeft.’ Steven: ‘En dat de mensen daarnaast ook een bredere kijk krijgen op de rol van een journalist. Verder vind ik het belangrijk dat ze zich niet laten overweldigen door al het slechte nieuws en de schoonheid van Frankrijk herontdekken. Onze ziel is Latijnser dan we denken. Zonder Frankrijk zou de wereld een pak saaier zijn. We zijn trouwens beter af met een dichte buur die in de hoogste regionen meespeelt dan met een verre vriend die ons af en toe vergeet.’ (lacht) Geraldine: ‘Onze voorstelling geeft je de kans Frankrijk nog beter te leren kennen. Een ideaal uitgangspunt om nog meer van ons buurland te houden.’

Tekst: Nathalie Dirix
Foto: Tine De Wilde
Uit: sjoenke november 2025